• Boek De opgang – Stefan Hertmans (Guy Zelis)
  De publicatie van de Franse vertaling van de roman De opgang (De Bezige Bij, 2020, vertaald als Une Ascencion) bij Uitgeverij Gallimard in januari 2022 laat ons toe om dieper in te gaan op het speurwerk dat Stefan Hermans verrichtte in meerdere van zijn naar het Frans vertaalde werken. De Belgische, Nederlandstalige auteur verwierf al bekendheid met zijn Franse vertalingen van Oorlog en terpentijn in 2015 (De Bezige Bij, 2013, vertaald als Guerre et térébenthine) en De bekeerlinge in 2018 (De Bezige Bij, 2016, vertaald als Le coeur converti), die eveneens bij Uitgeverij Gallimard werden uitgegeven.

• Conference Trains and the Holocaust: from a symbol of progress to a genocidal tool (Frédéric Crahay)
  During the Second World War, 25,490 Jews and 353 Roma were deported from the Dossin Barracks in Mechelen, the vast majority to Auschwitz-Birkenau. The tracks next to the barracks have long since disappeared. On the square in front of the current museum stands a goods wagon, a reminder of the last transports from Mechelen. Europalia organized the conference Trains and the Holocaust. From a symbol of progress to a genocidal tool at this place of memorial, in collaboration with the Auschwitz Foundation and Kazerne Dossin on April 26^th, 2022.

• Stripverhaal Een Wind Van Vrijheid: Nestor Makhno’s queeste voor een onafhankelijk Oekraïne (Brecht Capiau)
  Toen Russische troepen in februari 2022 Oekraïne binnenvielen, dacht president Poetin dat de verovering van het land in enkele weken tijd wel geklaard zou zijn. Op het ogenblik van dit schrijven zit de situatie echter muurvast en lijkt een snelle oplossing voor het conflict nog niet voor meteen te zijn. Indien Poetin zijn geschiedenisboeken zou geconsulteerd hebben, dan had hij wellicht geweten dat Oekraïne zich niet makkelijk zou overgeven. Hij zou ook opgemerkt hebben dat geschiedenis vaak een circulaire beweging maakt en als een slang in zijn eigen staart bijt. Net als Zelenski vandaag, maakte Nestor Makhno honderd jaar geleden ook al een vuist tegen ‘de Rus’. Uitgeverij Sylvester bracht in september 2021, amper vijf maanden voor de invasie, een striptweeluik uit in het Nederlands over Makhno. Een bij momenten boeiend, maar tevens ook sterk opgeleukt portret van de Oekraïense vrijheidsstrijder is het resultaat.

• Stripverhaal Keiji Nakazawa’s Hiroshima: In de schaduw van de bom (Brecht Capiau)
  De moord op de Japanse ex-premier Shinzo Abe op 8 juli lokte wereldwijd geschokte reacties uit. Niemand was wellicht meer geschokt dan de Japanners zelf. Een studie van het Institute for Health Metrics and Evaluation toont immers aan dat in Japan slechts 0.02 mensen per 100.000 inwoners worden vermoord met vuurwapens. Ter vergelijking: in de Verenigde Staten loopt dit op tot 4.12 en scoort daarmee het slechtst in de wereldklas. De pacifistische koers die het land van de Rijzende Zon voer, zowel in binnen- als in het buitenland, na de Tweede Wereldoorlog heeft zonder twijfel bijgedragen tot deze historisch lage cijfers. We mogen ook de invloed van de populaire cultuur niet ontkennen. Hiroshima, een meer dan 2.500 pagina’s tellende anti-oorlogskroniek, van mangatekenaar Keiji Nakazawa, is zonder twijfel het ultieme testament van de Japanse weerzin van alles wat met geweld en militarisering te maken heeft.

• Interview Joodse Raden tijdens de Duitse bezetting in Nederland, België en Frankrijk onder de loep (afgenomen door Frédéric Crahay)
  Laurien Vastenhout is geboren in 1991 en is als onderzoekster verbonden aan het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies in Amsterdam. Zij was mede-coördinator van verschillende fotografieprojecten en tentoonstellingen. In de afgelopen jaren richtte haar onderzoek zich op de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in West-Europa, de Jodenvervolging, de oprichting en het functioneren van Joodse vertegenwoordigende lichamen tijdens de nazi-bezetting (‘Joodse Raden’) en de Joodse gemeenschappen in West-Europa in de jaren 1930 en 1940. Haar onderzoeksprojecten zijn vergelijkend en transnationaal van aard. In het najaar van 2022 verschijnt haar doctoraal onderzoek in het Nederlands onder de titel ‘Joodse Raden’ in West-Europa tijdens de Duitse bezetting bij Verbum. Hier neemt zij in een vergelijkende studie de Joodse Raad voor Amsterdam (JR - Nederland), de Association des Juifs en Belgique/Vereeniging der Joden in België (AJB/ VJB) en de Union Générale des Israélites de France (UGIF – Frankrijk).

“Srebrenica: de laatste genocide in Europa, maar niemand weet het”
Alma Mustafić over het toneelstuk Gevaarlijke namen


Dit dossier gaat over het begrip ‘ongehoorzaamheid’ in oorlogstijd. Hoewel het concept van burgerlijke ongehoorzaamheid ons in deze tijden van aanhoudend protest vertrouwd voorkomt, was gehoorzaamheid ooit de regel. In een militaire context had ongehoorzaamheid vaak dodelijke gevolgen. In dit dossier staan drie gebeurtenissen uit de Eerste Wereldoorlog en één uit de Algerijnse oorlog (1954-1962) centraal.

• Inleiding (Frédéric Crahay)

• 1917: De revolte van de Russische brigades in Frankrijk (Adam Rémi)

• Ongehoorzaamheid aan het IJzerfront: Analyse van de beweegredenen bij Belgische soldaten die tijdens de Eerste Wereldoorlog voor ongehoorzaamheid door de Belgische militaire rechtbanken ter dood werden veroordeeld (Benoît Amez)

• Vragen bij de insubordinatie aan het Italiaanse front bij Caporetto (Stéfanie Prezioso)

• Dienstweigeraars tijdens de Algerijnse Oorlog (1954-1962). Dienstplichtontduiking, desertie en ongehoorzaamheid (Tramor Quemeneur)