- Het overlijden van de getuigen en de noodzaak om een inhoudelijke en formele continuïteit te garanderen
Wij bevinden ons op een keerpunt in de geschiedenis: de geschiedenis van Stichting Auschwitz en de geschiedenis van Europa. Dit dwingt ons om op een ethische wijze te reflecteren over onze werking. Een hele generatie verdwijnt stilaan en wij worden gedwongen om alleen de verantwoordelijkheid te dragen en de herinneringen van Stichting Auschwitz levendig te houden. Een ethisch handvest dringt zich dus op.
Stichting Auschwitz werd gesticht om de herinnering aan de genocide op de Joden en de misdaden van de Nazi’s levendig te houden en door te geven. Joden en niet-Joden hebben er immers met gevaar voor hun eigen leven een bittere strijd tegen geleverd. De overlevenden hebben er een erezaak en prioriteit van gemaakt om jongeren te waarschuwen voor de uitwassen van extremisme en hen aan te tonen waartoe dat kan leiden. En dat doen ze tot hun laatste snik. Voor Stichting is dat de voornaamste opdracht, maar tegelijk biedt het de mogelijkheid om initiatieven tegen racisme en discriminatie te steunen.
- De missie van conservator, doorgever en opvoeder om de Belgische en Europese burgers aan te sporen een prominente rol te spelen bij de ontwikkeling en bescherming van een democratische maatschappij
Als ethiek het gedrag bepaalt dat samenleven mogelijk maakt, is Stichting Auschwitz een zware verplichting aangegaan binnen de Belgische en Europese samenleving. De waaier aan activiteiten omvat cultuur, didactiek, wetenschap en het behoud van de archieven en het patrimonium die deel uitmaken van deze geschiedenis.
Er staat meer op het spel dan de overdracht van inhouden. Het gaat ook over de modellen waarop individuele en groepsgedragingen zijn geënt. Modellen gebaseerd op actie (heldendom, verzet, verontwaardiging) zijn weliswaar fundamenteel, maar volstaan niet om te beseffen, bewust te worden en te blijven van alles wat de slachtoffers moesten ondergaan. In sommige gevallen werden volledige families, volkomen weerloos overgeleverd aan de criminelen en de massamoordenaars.
Daarnaast is het primordiaal om het geweld op een gedifferentieerde wijze te benaderen en te leren dat we het ons niet mogen inbeelden en niet mogen generaliseren, maar in tegendeel de specifieke kenmerken en de complexiteit moeten onderstrepen. In die zin moeten we elke poging tegenwerken die gericht is op veralgemeningen en voor gevolg heeft dat een hele bevolking of etnische groep wordt beschuldigd. We moeten leren dat de wereld zich niet zomaar laat opsplitsen in winnaars en verliezers, in goed en kwaad. We mogen daarbij in geen geval uit het oog verliezen dat de slachtoffers altijd slachtoffers blijven, met een authenticiteit, maar in niets te vergelijken met een crimineel.
Daarom bestaat de taak van Stichting Auschwitz er enerzijds in het grote publiek te informeren over de historische gewelddaden gedurende de 20e eeuw en anderzijds het onderzoek te stimuleren, te steunen en te begeleiden.
- Verbondenheid bewerkstelligen en versterken in een samenleving die vaak ten prooi valt aan versnippering en bekrompenheid
In het kader van haar competenties en haar missie om de herinnering te bewaren en door te geven, richten de initiatieven van Stichting Auschwitz zich op het individu, om het even tot welke gemeenschap het behoort, om het respect en de waarden van de samenleving te bewaren, maar evengoed op de instellingen om het karakter van een gemeenschappelijk en verbindend werk aan te moedigen en in stand te houden.
In die zin staat Stichting Auschwitz ter beschikking van elke vereniging, meer bepaald elke instelling en alle wetenschappers om een kader en ondersteuning aan te reiken binnen de domeinen die deel uitmaken van haar missie. Ze is bereid om een ethische en wetenschappelijke inbreng te leveren aan de politieke instellingen, zonder daarom een politiek standpunt in te nemen. Het uiteindelijke doel is de verdediging van het verband tussen kennis en herinnering, los van elke rivaliteit en vijandigheid.