Stichting Auschwitz - Inhoudsopgave en samenvattingen nr. 127
Cookiebeleid
Redactioneel: Herinneringsconflict in Spanje: het einde van het amnes(t)iebeleid? (Frédéric Crahay)
 
 
Kroniek
  • Der Hauptmann (Robert Schwentke): Duitsland in de nazispiegel (Gorik de Henau)
    In zijn groteske film over oorlogsmisdadiger Willi Herold vertelt Robert Schwentke een controversieel verhaal. Op bepaald pijnlijke wijze confronteert hij de Duitsers met een zwarte bladzijde uit hun geschiedenis. Een filmische analyse en contextbepaling.

  • In The Crosswind (Martti Helde): Gevangen in de wervelwind van de geschiedenis (Brecht Capiau)
    Risttuules, in de Engelstalige wereld beter bekend als In The Crosswind, is een Estse film uit 2014. Hij vertelt het levensverhaal van Erna Nagel, in de film Erna Tamm genoemd, die op 14 juni 1941 met haar dochtertje Eliide door de Sovjetautoriteiten wordt gedeporteerd naar Siberië. De poëtische en experimentele prent – hij bestaat uit dertien in zwart-wit gedraaide tableaux vivants – dwingt de kijker stil te staan bij de impact van de gebeurtenissen op de vele anonieme personages. Het is een voorbeeld van de Baltische New Wave, waarin filmmakers het vroegere sovjetbestel op de korrel nemen.

  • The Shop on The High Street (Jan Kadar & Elmar Klos). Een les in provinciaal opportunisme (Brecht Capiau)
    De Tsjecho-Slowaakse film The Shop on the High Street uit 1965 van Jan Kadar en Elmar Klos droeg in zijn tijd in belangrijke mate bij tot een hernieuwde interesse in het maken van films met de Holocaust als onderwerp. Waar de prent vaak om wordt geprezen, is het vermijden van de sentimentele valkuil van het verzet van de ‘eenzame held’. Hij behoort daarom tot het selecte kransje van films binnen de Holocaustcinema die de tragedie terugbrengen tot haar kleinmenselijke proporties.

  • Holocaust (Marvin J. Chomsky): Een terugblik op de controversiële miniserie (Brecht Capiau)
    Op 16 april 1978 ging ‘The Gathering Darkness’, het eerste deel van de vierdelige miniserie Holocaust in première op de Amerikaanse zender NBC. De impact was gigantisch. Voor het eerst werd de gemiddelde Amerikaanse kijker geconfronteerd met de horror van de Jodenuitroeiing in de vorm van een televisiedrama. Veertig jaar later kijken we terug op de serie en bespreken we de relevantie ervan voor vandaag. We gaan ook in op de kritiek van Elie Wiesel die de dramatisering van de Holocaust voor fictiedoeleinden ‘onwaar’ en ‘beledigend’ vond.

 

Portfolio: Het memoriaal van Neuengamme (Johan Puttemans)
 

Interview: Lydia Chagoll: een persoonlijke visie op het werk van Felix Nussbaum (Daniel Weyssow)

 
Dossier: 1918 en het voortdurende geweld
  • Inleiding (Maarten Van Alstein)

  • Naphta, het explosieve mengsel van mystiek en geweld: Of hoe Thomas Mann in De Toverberg de komende geweldcultuur schetste (Ludo Abicht)
    Ludo Abicht brengt een essay over een van de meest enigmatische romanfiguren uit de twintigste eeuw: Leo Naptha uit De Toverberg van Thomas Mann. Hoewel een romanfiguur en geen historisch personage, is een schets van Naptha bij uitstek geschikt om tot een beter begrip van de Europese fin-de-siècle-cultuur te komen. De geest van Naptha, de vurige joods-jezuïtische pleitbezorger van de terreur, bezwangerde de ijle atmosfeer van Europa in de belle epoque met gewelddadige ideeën, die tot hun bloedige wasdom zouden komen in het totalitaire geweld van de jaren dertig en veertig. Met zijn visionaire blik wist Thomas Mann in 1924 de destructieve kracht van die explosieve Europese geweldcultuur in al zijn dieptes te doorgronden.

  • Front 14-18: The Experience of Battle in WWI and the Fascist Culture of Violence in Post-War Germany (Maarten Van Alstein)
    In zijn bijdrage onderzoekt Maarten Van Alstein de impact van de frontervaring op de ontwikkeling van een fascistische geweldcultuur in het interbellum. Hij brengt in kaart hoe, in de context van het overwonnen en door interne verscheurdheid geplaagde Duitsland, de oorlogservaringen van zowel intellectuelen als van gewone soldaten fungeerden als een katalysator voor een cultuur waarin opvattingen over voortdurende strijd, de vernietiging van de politieke en existentiële vijanden, nationale wedergeboorte en een nieuwe moraliteit een explosieve mix vormden die zou exploderen in het vuur en bloed van de Tweede Wereldoorlog.

  • De samenleving in het gelid: De doorwerking van het oorlogsdenken in rechts België en Vlaanderen, 1918-1933 (Olivier Boehme)
    In Vlaanderen maakte zowel in communistische als nationalistische kringen de geweld-idee opgang na de Eerste Wereldoorlog. In zijn bijdrage schetst Olivier Boehme de contouren van het geweld-denken in conservatief en radicaal rechtse kringen in Vlaanderen, en verwijst daarbij naar de intellectuele traditie van figuren als Oswald Spengler, Athur Moeller van den Bruck en Ernst Jünger. De auteur publiceerde in 1999 Revolutie van rechts en intellectuelen tijdens het interbellum. Ideeënhistorische bijdragen.

  • ‘Wij zijn strijders voor een nieuwe wereldorde’: Het revolutionaire verlangen van het naoorlogse linkse activisme (Dieter Vandenbroucke)
    Dieter Vandenbroucke gaat na hoe de idee van geweld, in de vorm van radicale omwenteling, na de oorlog ingang vond bij activistische en Vlaamsgezinde kringen aan de linkerzijde. De ontwikkelingen in Vlaanderen worden geschetst in een internationaal perspectief, en in verband gebracht met de beweging Clarté van Henri Barbusse. Vandenbroucke is de biograaf van flamingant Victor Brunclair (Dansen op een vulkaan. Victor J. Brunclair: schrijver in een bewogen tijd, 2014).


Varia

  • Uiteenlopende lotsbestemmingen: circusartiesten tijdens het nationaalsocialisme (Annick Asso – Malte Gasche)
    Sinds de negentiende eeuw waren circussen met artiesten uit alle hoeken van de wereld, inclusief motorisch gehandicapten en artiesten van Afrikaanse origine of kleurlingen, generaties lang in het bezit van Joodse, Sinti-, Roma- en Jenische families. Het circus was een heel populaire vorm van ontspanning tijdens de nazitijd. Daarom konden talrijke circussen blijven rondtrekken, de nationale grenzen oversteken en door dorpen en steden trekken. Al worden sommige van die circusmensen bestempeld als geprivilegieerden die wisten te overleven dankzij hun kunst (zoals de Duits-Joodse artieste Irène Bento), toch werden talrijke Joodse artiesten tijdens de Holocaust op tragische wijze gedeporteerd en uitgeroeid. Hoewel deze complexe en rijke geschiedenis bijzonder veelzijdig is, werd er maar erg weinig onderzoek gedaan naar het lot van circusmensen tijdens en na de naziperiode. Dit artikel geeft een aanzet.

 

Herinneringsplek
  • “Estranged. March ‘68 and Its Aftermath”: The Polin Museum in Warsaw and the Displeasure of the Government (Martin Sander)
    In 2015 opende het Polin in Warschau de deuren, het Museum voor de Geschiedenis van de Poolse Joden. Het staat op de plaats van het voormalige getto van Warschau, tegenover het monument ter herdenking van de opstand van 1943. In 2016 werd het uitgeroepen tot ‘Beste Europese museum van het jaar’. Na de heibel over het Tweede Wereldoorlog-museum in Gdansk is nu ook het Polin het mikpunt geworden van kritiek vanuit Poolse nationaal-conservatieve hoek. De recente tentoonstelling ‘Estranged. March ’68 and its Aftermath’ in het bijzonder wist te verhitten door het antisemitisme in het hedendaagse Polen aan te klagen.

  • Noord-Italië: in de sporen van het verzet tegen het fascisme. Drie gedenktekens voor de slachtoffers (Yannik van Praag)
    Yannik van Praag brengt verslag uit van de studiereis naar Noord-Italië, georganiseerd door de vzw Ami, entends-tu? en de ANPI. De groep bezocht verschillende gedenkplaatsen van Milaan tot Genua, van Turijn naar het stadje Marzabotto, om dag na dag meer te leren over de geschiedenis van het Verzet tegen de Italiaanse dictatuur. Soms gebeurde dat samen met directe getuigen uit die tijd. Het noorden van het land vertoont de meeste littekens van dat verleden, omdat het de willekeur heeft ondergaan van de Italiaanse Sociale Republiek (RSI) tot aan haar ondergang in april 1945, de laatste maanden, maar vermoedelijk de somberste en brutaalste van het Italiaanse fascisme.


Boekenplank
 

Herinneringslabo

  • “La Sábana”, “The Sheet” (2016-2017): A remembrance of the detained-disappeared in Chile in 1976 (Pedro Milos)
    Tussen 1973 en 1976 stelde het Vicariaat van de Solidariteit, een mensenrechtenvereniging, dossiers op van ‘verdwenen’ personen onder de militaire dictatuur in Chili. In een pre-computertijdperk werd zo veel mogelijk informatie samengevat in tabellen op grote stukken aaneengeplakt papier, ‘sábanas’ of ‘lakens’ genoemd. Kunstenaar Nicolás Franco maakte in 2016-2017 een artistieke interpretatie van zo’n sábana, dat hij deed samenvloeien met foto’s uit zijn persoonlijke familiearchief.

  • Indakemwa, de Rechtvaardigen van Rwanda 94: Ontmoeting met Jacques Roisin (Mélanie Moreas)
    Mélanie Moreas bespreekt met Jacques Roisin, auteur van Dans la nuit la plus noire se cache l’humanité. Récits des justes du Rwanda (2017), het fenomeen van de Rechtvaardigen, waarin getuigenissen zijn verzameld van mensen die anderen hebben gered op risico van eigen leven. Het gesprek nodigt uit tot reflectie over de manier waarop wij vandaag invulling geven aan morele idealen als ‘gerechtigheid’ en ‘rechtvaardigheid’.
 
Niet te missen

Contact

Stichting Auschwitz – vzw Auschwitz in Gedachtenis
Wolstraat 17/Bus 50 – B-1000 Brussel
  +32 (0)2 512 79 98
  info@auschwitz.be
KBO Stichting Auschwitz: 0876787354
KBO Auschwitz in Gedachtenis: 0420667323

Kantoren geopend van maandag t/m vrijdag tussen 9u30 en 16u30.
Raadpleging ter plaatse enkel op afspraak.

fbytininstagram logo

Lid worden

Wilt u lid worden van de vzw Auschwitz in Gedachtenis, deelnemen aan haar activiteiten of gewoon haar werking ondersteunen, contacteer ons en stort € 40 op rekeningnummer IBAN: BE55 3100 7805 1744 – BIC: BBRUBEBB.
Elke gift van meer dan € 40 geeft recht op een belastingvermindering in België.

Schrijf in

op onze nieuwsbrief in het Nederlands
captcha 
Ik ga akkoord met Privacy beleid
De website van vzw Auschwitz in Gedachtenis en van de Stichting Auschwitz maakt gebruik van cookies om het surfen op de site te vergemakkelijken en om bepaalde functies toe te laten. Door de website verder te gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies.