Redactioneel: Geschiedenis van de Bevrijding en bevrijding van de geschiedenis (Frédéric Crahay)
Kroniek
Boeken Nieuws uit Sobibór (Frédéric Crahay) Twee nieuwe publicaties werpen een actueel licht op de resultaten van het archeologisch onderzoek in het voormalige moordcentrum: Excavating Sobibor en Sporen van Sobibor. De geschiedschrijving van Sobibór kan vanaf nu teren op een stevig bodemarchief.
Film 30 jaar Schindler’s List: Een Holocaustfilm revisited (Brecht Capiau) In een tijd waarin veel Europese landen een rechtse koers varen, is het belangrijker dan ooit om even terug te gaan in de tijd om uit te kunnen maken waar onze toekomst ligt. De verjaardag van een belangrijke film is hierbij vaker wel dan niet een interessant hulpmiddel. Op 2 maart 1994 kwam Schindler’s List uit in ons land. Het Belgische publiek werd, net als de rest van de wereld, geconfronteerd met een film die een onuitwisbare indruk zou achterlaten. En dat door een cineast die hoofdzakelijk bekend stond voor entertainende, publieksvriendelijke rolprenten. Een terugblik op een vitaal tijdsgewricht in de cinema, maar ook op een beleving van de Holocaust die radicaal een andere weg insloeg.
SerieDe Joodse Raad: Gewetensvolle mediatie of gewetenloze collaboratie? (Brecht Capiau) Nergens in West-Europa zijn er zoveel Joden gedeporteerd als in Nederland. Dit huiveringwekkende feit heeft bijkomende sinistere ondertonen als je weet dat er een Joodse Raad was die de belangen van het Joodse volk moest verdedigen. Tot vandaag is er heel veel controverse rond de werking van die raad. Velen zijn er rotsvast van overtuigd dat ze een collaborerende vinger in de pap had. Hoewel er al enkele spraakmakende boeken geschreven zijn over het onderwerp, was er tot nu toe nog geen breed gedragen fictieserie over de Joodse Raad. Daar kwam verandering in toen op zondag 10 maart om 21.20u de eerste aflevering werd uitgezonden van een vijfdelige miniserie over de Joodse Raad bij de Evangelische Omroep (EO) op NPO 1. Hoewel de miniserie in de openingscredits duidelijk aangaf dat ze ‘een gedramatiseerde interpretatie van de gebeurtenissen in en rond de Joodse Raad tijdens de Tweede Wereldoorlog op basis van verschillende bronnen’ wilde brengen, werd het toch snel duidelijk dat dit project bedoeld was om de brede lagen van de Nederlandse bevolking via fictie te educeren en vooral om de werking van de raad te nuanceren.
Portfolio: Het Huis van de kinderen van Izieu (Philippe Renette) Het Portfolio is gewijd aan het indrukwekkende Huis van Izieu, de plek in het zuiden van Frankrijk van waaruit in juni 1944 vierenveertig kinderen, op bevel van Klaus Barbie, naar hun dood werden gedeporteerd.
Words of memory (Stefanie Van Brussel and Maarten Van Alstein)
Interview: Getuigen sprak met Thom Vander Beken (Interview door Maarten Van Alstein)
Maarten Van Alstein interviewt filmmaker Thom Vander Beken, wiens documentaire film ‘De laatste Joodse zomer’ in het najaar van 2024 verschijnt. Het werk focust op de vervolging van de Antwerpse Joden in 1942, en op de mensen die in de chaotische oorlogssituatie de kracht hadden om ‘nee’ te zeggen.
Dossier: De Bevrijding
Naar aanleiding van de tachtigste verjaardag van de bevrijding van België wijden we een themanummer van ons tijdschrift aan de bevrijding van het land.
Presentation (Veerle Vanden Daelen and Frédéric Crahay) 80 years since the liberation. A Belgian perspective on the liberation for Holocaust survivors.
De “bevrijding” van de Dossinkazerne (Laurence Schram) Van augustus 1942 tot september 1944 werden 25.490 Joden en 353 Roma en Sinti gedeporteerd vanuit de Kazerne Dossin in Mechelen. In dit artikel buigt doctor Laurence Schram – een autoriteit terzake – zich over de ‘bevrijding’ van het kamp: van de landing op de stranden in Normandië en de hoop dat het 25e transport het laatste zou zijn; over de bezetting van de gebouwen door SS’ers op 30 augustus 1944; tot het vertrek van de Duitse troepen op 2-3 september en de bevrijdingsdagen erna. Schram vestigt de aandacht op de weinige getuigen die de bevrijding van de kazerne vermelden; wie erover bevraagd werd kon zich weinig details herinneren. Het zou nog vele jaren duren vooraleer de exacte rol van de Dossinkazerne deel zou gaan uitmaken van het collectieve geheugen.
‘There in that place of evil memory’. Early Anglo-Canadian responses to the ‘discovery’ of Auffanglager Breendonk (Richard Menkis) Zich baserend op bewijsmateriaal uit de Anglo-Canadese media beargumenteert Richard Menkis (professor aan de University of British Columbia, Canada) dat de ontdekking van Auffanglager Breendonk in de herfst van 1944 belangrijke reacties losweekte. De historiografie van de bevrijding moet een brede waaier aan historische sites in kaart brengen om aan te tonen hoe de westerse media met argwaan over de wreedheden omgingen, en hoe ze aanspoorden tot reflecties over de oorzaken van de oorlog en over de uitdagingen voor de naoorlogse wereld.
Jewish Allies and Survivors in Liberated Antwerp, 1944-1945 (Veerle Vanden Daelen) Begin september 1944 werd Antwerpen bevrijd door Britse troepen. Joodse overlevenden kwamen uit hun schuilplaatsen. Ze gingen op zoek naar familieleden en vertelden wat ze tijdens de oorlog hadden meegemaakt. Bovendien maakten ze contact met Joden, die deel uit maakten van de geallieerden troepen en hen in de mate van het mogelijke materieel en moreel bijstonden. Aan de hand van getuigenissen die ze in de archieven terugvond, schetst historica Veerle Vanden Daelen de interacties tussen de talrijke (lokale en buitenlandse, orthodoxe en zionistische) Joodse subgroepen tijdens en na de bevrijding van Antwerpen.
Een erg vurige stad… De Joden van Luik en de Bevrijding (Thierry Rozenblum) Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden 733 Joden uit de regio Luik gedeporteerd. In ‘Een erg vurige stad’ beschrijft Thierry Rozenblum (vzw Mémoire de Dannes-Camiers) de bevrijding van de stad, de repressie, de voedselschaarste en de onveilige situatie van een stad die geruime tijd dicht bij het front gesitueerd bleef. Hij focust op de strakke administratie waar de overlevenden op botsten, de aangeslagen en leeggeroofde woningen, de vurige debatten over het Joodse leiderschap en de moeizame re-integratie van de teruggekeerden. Bovenal legt hij de spanningen bloot die in de Joodse gemeenschap van Luik na de oorlog haast onvermijdelijk aan de oppervlakte kwamen.
Varia
“De aristocratische ijdelheid van de bourgeois! Quelle race !” De verbeelding van rassen en joden in het oeuvre van Roger Martin du Gard (Fabian Van Samang) In 1937 ontving de Franse schrijver Roger Martin du Gard de Nobelprijs voor de Literatuur, onder meer voor zijn gelauwerde roman fleuve ‘De Thibaults’. Historicus Fabian Van Samang doorploegde zijn meer dan 5000 pagina’s tellende oeuvre, op zoek naar raciale en antisemitische stereotypen. Hij analyseert de woordkeuze en personages, en geeft aan welke plaats Martin du Gard innam in het zich ontwikkelende raciale discours van de eerste helft van de twintigste eeuw.
Kennen wat niet uitgesproken kan worden - Treblinka: van gerucht tot de onverbiddelijke ontdekking van de waarheid (Bernard Krouck) Hoe en wanneer sijpelde de informatie over het vernietigingscentrum Treblinka door tot de (Joods-)Europese bevolking? Dat is de vraag die de Franse Holocaustspecialist Bernard Krouck zich in zijn bijdrage ‘Treblinka: van gerucht tot de onverbiddelijke ontdekking van de waarheid’ stelt. Minutieus reconstrueert hij de geschiedenis van het kamp, de moordpartijen en de berichten die erover verschenen in de pers en de gesproken media, in getuigenverslagen van daders, slachtoffers en omstanders, en in dagboeken.
Stichting Auschwitz – vzw Auschwitz in Gedachtenis
Huidige zetel van Stichting Auschwitz.
De Stichting Auschwitz werd in 1980 opgericht, onder impuls van Paul Halter, overlevende van Auschwitz. De Stichting Auschwitz is de opvolger van de Belgische vereniging van gewezen politieke gevangenen van Auschwitz-Birkenau, kampen en gevangenissen van Silezië, met als eerste doelstelling de duurzame en systematische studie van de geschiedenis van en de herinnering aan de Shoah en de naziterreur. De overdracht van hun herinneringen evenals het bewaren van hun archieven zijn een aanvulling om ons uiteindelijke doel te bereiken.
De Stichting Auschwitz wil zich echter niet beperken tot Auschwitz en al evenmin tot de Shoah. Deze ambitie blijkt uit het belang dat de Stichting hecht aan alle massamoorden die werden gepleegd door autoritaire regimes. Het werk en de projecten van de Stichting passen in een bewust multidisciplinair kader en behandelen het geheel van massamoorden en misdaden doorheen de geschiedenis en vandaag.
Om haar projecten te verwezenlijken heeft de Stichting in 2004 een Centrum voor Studie en Documentatie, de vzw Auschwitz in Gedachtenis ingericht. Dankzij deze nieuwe instelling, waarvoor permanent een tiental specialisten actief is, hebben onze inspanningen voor de promotie van wetenschappelijk onderzoek en multidisciplinaire publicaties een stevig elan gekregen.
Kantoren geopend van maandag t/m vrijdag tussen 9u30 en 16u30. Raadpleging ter plaatse enkel op afspraak.
Lid worden
Wilt u lid worden van de vzw Auschwitz in Gedachtenis, deelnemen aan haar activiteiten of gewoon haar werking ondersteunen, contacteer ons en stort € 40 op rekeningnummer IBAN: BE55 3100 7805 1744 – BIC: BBRUBEBB. Elke gift van meer dan € 40 geeft recht op een belastingvermindering in België.
De website van vzw Auschwitz in Gedachtenis en van de Stichting Auschwitz maakt gebruik van cookies om het surfen op de site te vergemakkelijken en om bepaalde functies toe te laten. Door de website verder te gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies.
We zijn lid van het BCH 
+32 (0)2 512 79 98
info@auschwitz.be
